Bird, Henry Edward – Morphy, Paul [C41], 1858
1837 yılında Amerikada doğan Morphy, satranç sporunu kimse ona öğretmemesine rağmen satranç oyunları izleyerek öğrenmiştir. 20 yaşında 1857’de 1.Amerikan Satranç Kongresini kazanmıştır. Bunun ardından Avrupaya gelerek dönemin önemli satranç oyuncuları ile maçlar yapmıştır. Bunlar 1858 Anderssen-Morphy, 1858 Morphy-Loewenthal, 1858 Morphy-Harrwitz maçlarıdır ve bu maçları kazanmıştır.
Ancak Morphy’nin fırtına gibi estiği bu dönemde Dünya Satranç Şampiyonluğu ünvanı maalesef yoktu. Dünya Satranç Şampiyonluğu ünvanı 1886 da hayata geçti. Fakat Morphy döneminin en güçlü satranç sporcusu olarak gösterildi.
Bana göre satranç sporunun taçsız kralıdır Morphy ve satranca başladığımda ilk onun oyunlarını incelediğim için kendimi şanslı sayıyorum çünkü hızlı taş gelişimini ve fedalar ile birlikte atak oyunu öğrendim. Bugün hala Morphy’nin maçları açık hatlar ve hızlı taş gelişimi için çalışılır. Zaten Botvinnik de Morphy hakkında ‘’ açık pozisyonlara hakimiyeti o kadar fazlaydı ki ondan sonra bile bu pozisyonlar hakkında az şeyler öğrenilmiştir.’’ demiştir.
1.e4 e5 2.Nf3 d6 3.d4 f5 4.Nc3 fxe4 5.Nxe4 d5 6.Ng3 e4 7.Ne5 Nf6 8.Bg5 Bd6 9.Nh5 0–0 10.Qd2 Qe8 11.g4 Nxg4 12.Nxg4 Qxh5 13.Ne5 Nc6 14.Be2 Qh3 15.Nxc6 bxc6 16.Be3 Rb8 17.0–0–0
[ (Beyazın 17.hamlesi sonrası ulaşılan bu konum incelendiğinde şunları söyleyebiliriz.. Beyaz açık g dikeyine sahip buradan şaha saldırı imkanı var, kale çiftlemesi yapabilir g dikeyinde. Fil çiftini de direkt olmasa da kalelere yardıma getirebilir ve vezir de birkaç hamle ile atağa katılabilir. Açık b dikeyinden siyahın saldırı durumu var ancak siyah filler etkili görünmüyor ve vezir çok uzakta… Siyah tarafından bakıldığında ise açık b dikeyi var ancak vezir uzakta ve filler nereden saldırı yapacak? Üstelik beyaz g dikeyinden b dikeyindeki atağa göre daha etkili atak yapabilir.. Siyah ne oynamalı veya nasıl bir planı olmalı? )]
17…Rxf2!!
[ (Morphy’nin planı ise çoktan hazır ve neredeyse görünmez durumda !! Ama poziyona bakınca, neden kaleyi verdi ki? h2 piyonunu almak için mi? tabi siyah fil almazsa.. 2.yataydan bir atak da görünmüyor?? vezir oyunda bir köşede bir planı yok gibi boş boş duruyor görünüyor? aynı şekilde filler de etkili değil ve bir saldırı planları da yok? sadece b2 ye baskı yapan kale var ve bu durumdayken kale feda etmek çok yanlış görünüyor??) ]
18.Bxf2 Qa3! 19.c3 [(Vezir alınamıyor !! alınamadığı gibi vezir mat tehditi yapıyor!! Kf2 fedasının arkasındaki fikir buymuş, e piyonunu kaldırarak veziri en uzak noktadan, b2 den mat atağına götürmek! )]
[19.bxa3 Bxa3#] 19…Qxa2 [(Fikir Va1 ve Kb2 ve mat tehditi)] 20.b4 Qa1+ 21.Kc2 Qa4+ 22.Kb2
[(çok kötü hamle.. siyah zaten kale feda ederek mat atağına başlamış ve tekrar feda yapmaya hazır! Böyle durumlarda gerekirse alınan aletler geri verilerek en iyi savunma düşünülmelidir öncelikle..Bu hamleden sonra ise..)]
22…Bxb4! [(2.feda ile şah açığa çıkarılır..Tipik konumu yıkma fedası)] 23.cxb4 Rxb4+ 24.Qxb4 [(vezir verilmek zorunda)] [24.Kc1 Qa1+ 25.Kc2 Rb2+ 26.Kc3 Qa3#; 24.Kc3 Qb3#]
24…Qxb4+ 25.Kc2 [(Şimdi beyaz, vezire karşı 2 kale ve bir file sahip. Eğer beyaz şahını vezirden ve filden dolayısı ile şahlardan saklayabilirse; kaleler birbirini görüp oyuna girebilirse siyah oyunu dengeleyebilir, ancak…)]
25…e3! [(çaprazı açma fedası.. önce Ff5 oynasaydı siyah, beyaz Fe3 ile blokaj yapardı ve e3 sürülmesini, beyaz filin oyuna girmesini engellerdi..)]
26.Bxe3 Bf5+ 27.Rd3 [27.Bd3 Qc4+! ve d3 teki fil düşer)]
27…Qc4+ 28.Kd2 Qa2+ 29.Kd1 [29.Kc3 Qxe2]
29…Qb1+ [(h1 deki veya d3 teki kaleden biri düşüyor.)]
0–1
SÜHEL AYDINALP
2.KADEME SATRANÇ ANTRENÖRÜ
GSE SPOR SATRANÇ MERKEZİ, İzmir,Narlıdere,TÜRKİYE